লুপাৰ কেটাৰপিলাৰ

অসমত চাহ গছক গুৰুতৰভাৱে আক্ৰমণ কৰিব পৰা কীটসমুহৰ ভিতৰত ‘লুপাৰ কেটাৰপিলাৰ’ অন্যতম ৷ কেতিয়াবা কোনো কোনো অঞ্চলত এই কীটৰ আক্ৰমণে মহামাৰী ৰূপেও দেখা দিব পাৰে ৷

বসতি আৰু বাসস্থান

• একাচিয়া কেটেচু, ডেৰিচ ৰ’বাষ্টা, এলবিজিয়া চাইনেনচিচ, এলবিজিয়া লিবেক আদি গছত লুপাৰ কেটাৰপিলাৰ পোৱা যায় ৷
• ভৰমেদেলুৱা (ডালবাৰজিয়া আচামিকা) আৰু নীল গচ (ইণ্ডিগ’ফেৰা টিজমেনী) লুপাৰ কেটাৰপিলাৰৰ উল্লেখযোগ্য বসতিস্হল ৷
• লুপাৰৰ পখিলাবোৰে সাধাৰণতে ছাঁ-গছ অথবা বাগিছাৰ আশে পাশে থকা ওখ গছবোৰৰ গা-গছত কণী পাৰে ৷
• লুপাৰ কেটাৰপিলাৰৰ পখিলাবোৰ ধোঁৱা বৰণীয়া, পাখী দুখনত অসংখ্য ক’লা ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ফুট আৰু হালধীয়া বৰণৰ দাগ থকা হয় ৷
• পখিলাবোৰে থুপ খুৱাই কণী পাৰে আৰু এনে একোটা থুপত ২০০-৬০০ কণী থাকে ৷ কণিবোৰ চুঙাকৃতিৰ হয় আৰু ইহঁত তুতীয়া বৰণৰ ৷
• বাগিচাৰ কাষত থকা বাহনিতো লুপাৰে কণী পৰা দেখা যায় ৷

লুপাৰ কেটাৰপিলাৰৰ বিভিন্ন অৱস্থা পাব পৰা সময়

ঠাইবিশেষে জলবায়ু অনুযায়ী এই সময়ৰ কিছু তাৰতম্য ঘটিব পাৰে ৷

আক্ৰমণৰ লক্ষণ

• পলু অৱস্হাত লুপাৰে কুমলীয়া পাতৰ দাতিত সৰু সৰু ফুটা কৰে আৰু পাছত কাষৰ পৰা পাতবোৰ টুকুৰা টুকুৰকৈ খায় ৷
• ডাঙৰ হৈ অহাৰ লগে লগে কেটাৰপিলাৰবোৰে সম্পূৰ্ণ পাতখিলায়েই খাই পেলায় ৷
• ডাঙৰ অৱস্হাত ই বুঢ়াপাতো আক্ৰমণ কৰে আৰু গুৰুতৰভাৱে আক্ৰান্ত অৱস্হাত গছৰ সম্পূৰ্ণ পাতবোৰ খাই গছজোপা লঠঙা কৰি তোলে ৷
• লুপাৰে সাধাৰণতে বছৰত ৪ বাৰ কণী পাৰে আৰু বৃদ্ধিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি পলুবোৰ ৫ টা বিভিন্ন স্তৰত পোৱা যায় ৷
• কেটাৰপিলাৰ বোৰৰ বৰণ গছৰ পাত বা ঠাৰিৰ লগত মিলি থকাৰ বাবে ভালদৰে নিৰীক্ষণ কৰিলেহে গছত ইহঁতৰ অৱস্হিতি নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি ৷

নিয়ন্ত্ৰণ

• কেটাৰপিলাৰবোৰ সৰু অৱস্হাত হাতেৰে সংগ্ৰহ কৰি ধবংস কৰক ৷
• ডিচেম্বৰ-ফেব্ৰ'ৱাৰী মাহত লুপাৰ আক্ৰান্ত চাহনিডৰাত গছৰ গুৰি অংশ খুচৰি কফি ৰঙৰ লেটাবোৰ সংগ্ৰহ কৰি ধবংস কৰি পেলাওক৷
• হাতেৰে নতুবা আকাশবন্তি (পেষ্ট-ও-প্লাষ্ট) ৰ সহায়ত ফেব্ৰ'ৱাৰী – মাৰ্চ আৰু আগষ্ট – অক্টোবৰ মাহত লুপাৰৰ পখিলাবোৰ সংগ্ৰহ কৰি পেলালে ইহঁতৰ গছৰ আক্ৰমণৰ পৰা গছবোৰক বহু পৰিমাণে ৰক্ষা কৰিব পাৰি ৷

ৰাসায়নিক দ্ৰব্যৰ প্ৰয়োগ

মনত ৰাখিব

• গুৰুতৰ অৱস্থাত যুদ্ধকালীন তৎপৰতাৰে লুপাৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যৱস্থা লওঁক ৷
• এনে অৱস্হাত পাৱাৰ স্প্ৰেয়াৰ ব্যৱহাৰ কৰি পলুৰ সৰু আৰু ডাঙৰ অৱস্হাৰ বাবে উল্লেখিত দ্ৰব্য দুগুণ কৰি মিহলাই স্প্ৰে’ কৰিলে অধিক ক্ষীপ্ৰতাৰে বাগিছাখন লুপাৰৰ আক্ৰমণৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব পাৰি ৷
• ছাঁ-গছৰ গা-গছতো ঢুকি পোৱালৈকে ৰাসায়নিক দ্ৰব্য স্প্ৰে’ কৰা উচিত ৷

উৎস: অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়।