পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট আৰু কেঞ্চাৰৰ সম্ভাৱনা

আমাৰ শৰীৰক পটাছিয়ামৰ প্ৰয়োজনীয়তা আছে| কিন্তু পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট কেঞ্চাৰৰ কাৰক হ’ব পাৰে বুলি ভৱা হৈছে| পটাছিয়াম হাইড্ৰ’ক্সাইডৰ মিশ্ৰণৰ মাজেৰে ব্ৰ’মিলৰ দ্ৰৱ সঞ্চালিত কৰিলে পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট উৎপন্ন হয়| সাগৰীয় পানী পতাছিয়াম কাৰ্বনেটলৈ অৱশোষণ কৰোঁতেও উপজাত দ্ৰব্য হিচাপে পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট উৎপন্ন হ’ব পাৰে| পটাছিয়াম ধাতবীয় মৌল| ইয়াৰ সৈতে অধাতৱীয় মৌল ব্ৰ’মিনৰ সৈতে ক্ৰিয়া কৰি পটাছিয়াম ব্ৰ’মেটৰ সৃষ্টি হয়| পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট বিভিন্ন খাদ্য-সম্ভাৰ বেইক কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈ আহিছে| কিন্তু আমেৰিকাৰ বাহিৰে বাকী ভালেমান দেশত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ নিষিদ্ধ কৰা হৈছে| ইয়াৰ ব্যৱহাৰে কেঞ্চাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে বুলি প্ৰমাণিত হোৱাৰ পিছতো ময়দা ব্যৱহাৰ কৰি উৎপাদন কৰা খাদ্য-সম্ভাৰৰ উৎকৰ্ষ সাধনৰ বাবে পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট ব্যৱহাৰ কৰা হয়| ময়দাৰ লদা দৃঢ়তৰ কৰিবলৈ আৰু বেইক কৰোঁতে ভালদৰে উফন্দি উঠাত সহায় কৰিবলৈ এই দ্ৰব্য ব্যৱহাৰ কৰা হয়| যেনে-পাওৰুটি, পিজ্জা, বাৰ্গাৰ, ছেণ্ডৱিছ, পাৱ আদি বেইক কৰোঁতে পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট ব্যৱহাৰ কৰা হয়| এই দ্ৰব্য পৰিমিত প্ৰিমাণে ব্যৱহাৰ কৰিলে বিশেষ সমস্যা নহয়| কিন্তু অত্যধিক পৰিমাণে ব্যৱহাৰ কৰিলে আৰু কম উত্তাপত বেইক কৰিলে খাদ্য সম্ভাৰত পটাছিয়াম ব্ৰ’মেটৰ অৱশিষ্ট থাকি যায়| তেনে খাদ্য সম্ভাৰ হানিকাৰক হয়| হাৰভেষ্ট গ’লড, ব্ৰিটানিয়া, কে এফ চি, পিজ্জাহাট, ডমিন’জ, মেকড’নালড আদি কোম্পানীৰ ময়দাৰে তৈয়াৰ কৰা খাদ্য সম্ভাৰত যথেষ্ট পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট ব্যৱহাৰ কৰা হয়| এই কোম্পানীয়ে পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট সধাৰণতে ব্যৱহাৰ কৰে যদিওএই দ্ৰব্য নিষিদ্ধ কৰা দেশ সমুহত দ্ৰব্যবিধ ব্যৱহাৰ নকৰে বা কৰিলেও সামান্য পৰিমাণে কৰে, যাতে তৈয়াৰী খাদ্য-সম্ভাৰত পটাছিয়াম ব্ৰ’মেটৰ অৱশিষত নাথাকে| পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট নিষিদ্ধ কৰা দেশ সমুহৰ ভিতৰত আছে ইউৰোপীয়ান ইউনিয়ন, আৰ্জেণ্টিনা, ব্ৰাজিল, কানাডা, নাইজেৰিয়া, দক্ষিণ কোৰিয়া, শ্ৰীলংকা, চীন, জাপান আদি| আমেৰিকাত এই দ্ৰব্য নিষিদ্ধ হোৱা নাই যদিও কেতবোৰ নিয়ম-নীতিৰ নিৰ্দেশনা আছে| ভাৰতত এই দ্ৰব্য নিষিদ্ধ নহয় আৰু ইয়াৰ ওপৰত কোনো নিয়ন্ত্ৰণো নাই| সেইবাবে পাওৰুটি, পিজ্জা, বাৰ্গাৰ, পাৱ আদিত যথেষ্ট পৰিমাণৰ পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট থাকে| সেইবাবেই ভাৰতত এই দ্ৰব্যই কেঞ্চাৰৰ সৃষ্টি কৰাৰ সম্ভাৱনা থাকে| সৰু সৰু বেকাৰী বোৰে ময়দাৰ খাদ্য-সম্ভাৰত পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট ব্যৱহাৰ নকৰে| সেইবাবে এনে বেকাৰীয়ে তৈয়াৰ কৰা পাওৰুটি আদিৰ পৰা কেঞ্চাৰ সৃষ্টি কৰাৰ সম্ভাৱনা কম| পটাছিয়াম ব্ৰ’মেটৰ ব্যৱহাৰ বৃহৎ কোম্পানীসমুহে বহুদিনৰ পৰা ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে| ১৯৮৪ চনত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই এই দ্ৰব্যই কেঞ্চাৰৰ সৃষ্টি কৰাৰ সম্ভাৱনা মানি লয়| তাৰ পিছত বিশ্বৰ ভালেমান দেশে পটাছিয়াম ব্ৰ’মেট নিষিদ্ধ কৰিছে| ভাৰতত নিষিদ্ধ কৰা হোৱা নাই| সেইবাবে ভাৰতত তৈয়াৰী বা ভাৰতৰ বাবে তৈয়াৰী ময়দাৰ খাদ্য সম্ভাৰে আমাৰ দেশত কেঞ্চাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে| আমাৰ শৰীৰত পটাছিয়াম ব্ৰ’মেটৰ বিপাক নহয়| সেইবাবে অত্যধিক পটাছিয়াম ব্ৰ’মেটযুক্ত খাদ্য সম্ভাৰৰ দ্বাৰা কেঞ্চাৰৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে|

ডা: জীৱন দত্ত বৰুৱা।